Marjoke Knoop, Author at A Rocha Nederland

Wilde bijen inventarisatie Dorpsakker De Parel

Afgelopen jaar heeft Willemijn van Hees, werkzaam bij Landschap Erfgoed Utrecht, een inventarisatie naar wilde bijen uitgevoerd op Dorpsakker De Parel. Er zijn in totaal 19 verschillende soorten gevonden in 2023 (zomer) en 2024 (voorjaar), waarvan de Lichte wilgenzandbij een opvallende is, en de Weidebij een hele leuke: deze soort is namelijk zeldzaam! De dichtstbijzijnde populatie zit op het sluizencomplex in Amerongen.

Asbij, mannetje

Deze soorten zijn gevonden:

Andrena mitis – Lichte wilgenzandbij
Apis mellifera – Honingbij
Andrena wilkella – Geelstaartklaverzandbij
Andrena flavipes – Grasbij
Anderna dorsata – Wimperflankzandbij
Bombus sylvestris – Vierkleurige koekoekshommel
Bombus pascuorum – Akkerhommel
Bombus lapidarius – Steenhommel
Bombus terrestris – Aardhommel
Nomada zonata – Variabele wespbij
Bombus hypnorum – Boomhommel
Andrena gravida – Weidebij
Osmia cornuta – Gehoornde metselbij
Bombus pratorum – Weidehommel
Sphecodes ephippius – Bosbloedbij
Andrena haemorrhoa – Roodgatje
Andrena nitida – Viltvlekzandbij
Osmia bicornis – Rosse metselbij
Andrena cineraria – Asbij

Resultaten en conclusies

Dorpsakker De Parel is een moestuin: bestuivers zijn dan essentieel. Er waren erg veel hommels aanwezig (merendeel van alle waarnemingen). Zij zijn met name goede bestuivers voor peulen, komkommers en tomaten. Maar hommels zijn lompe beesten en minder geschikt voor kleine bloemen zoals aardbeien, bessen, etc. Het is opvallend dat er geen groefbijen en maskerbijen zijn aangetroffen: dit zijn goede bestuivers voor deze gewassen. Dit kan natuurlijk een momentopname zijn.
Metselbijen zijn ook goede bestuivers, met name voor fruit: appels en peren. Er zijn twee soorten waargenomen (Rosse metselbij en gehoornde metselbij). Deze soorten foerageerden echter alleen op het terrein en woonden er niet: er is namelijk geen bijenhotel.

Om alle soorten bestuivers aan te trekken wordt aangeraden om bijenhotels te plaatsen voor de metselbijen (bamboestokjes 6–9 mm), maskerbijen (kleine rietstengels) en sachembijen (leemwand). Bovendien is de zeldzame blauwzwarte houtmeselbij aangetroffen in Amerongen. Om deze soort aan te trekken, moet vergevorderd molmhout in de zon staan. Het is leuk om deze soort ook op je terrein te hebben. Een bijenhotel moet 6 uur in de zon staan (het liefste ochtend zon).

Voor de instandhouding van de Weidebijen is het van belang dat er genoeg paardenbloemen en andere composieten aanwezig zijn in het vroege voorjaar (goudsbloemen zijn voor hen te laat).

Dorpsakker De Parel gaat met deze aanbevelingen aan de slag om nog meer bijen aan te trekken.

Wandelen is net het leven

Het leven vereist dat we leren wandelen. Een hollend leven zal ons hoe dan ook eens tot stilstand brengen. Dat ervaarde ik zelf toen ik zes jaar geleden in een burn-out terechtkwam. De meest waardevolle lessen van het leven leerde ik de afgelopen jaren. Wandelend. Letterlijk én geestelijk. En onderweg liet ik me onderwijzen door Jezus en genoot ik van de prachtige natuur.

Wandelen doet iets met ons. Naast dat het erg gezond is voor lijf en brein, zet het ons aan tot een goed gesprek of tot bezinning. Het is alsof de natuur je direct uitnodigt om los te komen van de gejaagdheid van het dagelijkse leven. Luister maar eens naar het geluid van vogels. Het is alsof ze keer op keer zeggen: “Doe maar rustig aan, het komt wel goed.”

Een van de dingen die ik als moeder van drie kinderen altijd heb gedaan is met ze wandelen. Toen ze klein waren ondersteund door kinderwagens en buggy’s, maar vandaag de dag gaan we op pad met een stel goede wandelschoenen. Vaak gaat onze herdershond mee. Er wordt weleens geklaagd, maar het wandelen zit er in. Dat doen wij gewoon. Zo draag je als ouders bewust en onbewust over wat je belangrijk vindt.

Wanneer ik met mijn kinderen door het bos sjouw en we ons wandeltempo op elkaar af proberen te stemmen leer ik ze deze levenshouding: doe maar rustig aan, leef en ontvang. Leer je eigen levenstempo te vinden. Houd je ogen open om te kunnen zien. Houd je oren open om te kunnen horen. En blijf je verwonderen over schoonheid door God gegeven. Er is een Schepper die dit alles heeft gemaakt als een geschenk voor jou en mij. In de schepping zie je iets van de grootheid en de goedheid van deze Maker. Wat geweldig als je dit mag ervaren.

Terwijl mijn kinderen met takken slepen en hun spel zich al wandelend vanzelf ontwikkelt, vraag ik me af of ze mijn wijze lessen wel echt horen. Desondanks geloof ik dat ze het in zich op zullen nemen, gewoonweg omdat we hier zíjn.

Terwijl mijn kinderen met takken slepen en hun spel zich al wandelend vanzelf ontwikkelt, vraag ik me af of ze mijn wijze lessen wel echt horen. Desondanks geloof ik dat ze het in zich op zullen nemen, gewoonweg omdat we hier zíjn.

Wandelen is eigenlijk net het leven. Keer op keer ligt er wat nieuws op je pad en word je gevraagd hoe je hier op zal reageren. En terwijl je wandelt denk je na, sta je op je persoonlijke kruispunten, maak je keuzes. Het doet me denken aan Jezus, die met zijn discipelen vele kilometers wandelend aflegde en hen onderweg onderwees over de dingen van het leven.

Verschillende paden en wegen brengen ons op nieuwe plekken. Er is altijd wel iets nieuws te leren. En het léven, dat leren we denk ik het beste, al wandelend aan Jezus’ zijde. Want zoals ik mijn kinderen belangrijke lessen van het leven probeer te leren terwijl we door de bossen struinen, zo wandelt Jezus ook met mij mee.

Nestvlotjes voor de zwarte stern in Schellerwade bij Zwolle

De Schellerwade is een prachtige oude rivierarm van de IJssel, aan de westkant van Zwolle bij Oldeneel, waar elk jaar veel vogels broeden. Een van de vogels die in het verleden in de Schellerwade heeft gebroed is de zwarte stern. Om de zwarte stern een handje te helpen hebben vrijwilligers van A Rocha Zwolle, net als voorgaande jaren, zaterdagochtend 20 april 20 nestvlotjes uitgelegd in de Schellerwade. Drijvende bladeren zoals de krabbescheer zijn van nature mooie nestlocaties. Door het verdwijnen van krabbescheer is de zwarte stern in aantal sterk achteruit gegaan. Door het neerleggen van drijvende vlotjes helpen we de zwarte stern een handje. In de komende weken keren de zwarte sterns terug en hopelijk kiezen deze sierlijke vogels de Schellerwade uit om te broeden. Vanaf de dijk zijn de vlotjes zichtbaar en kan iedereen meegenieten als de vogels hier weer neerstrijken.

Dit jaar heeft Ecogroen B.V. uit Zwolle een bijdrage geleverd voor het aanpassen en plaatsen van de vlotjes. De Schellerwade is particulier bezit. De eigenaren hebben toestemming gegeven voor leggen van de broedvlotjes, omdat ze het een goede zaak vinden als de vrij zeldzame, grijsgekleurde watervogel weer terugkeert aan de stadsrand van Zwolle.

Blog | De mooiste dag

Met ons drukke gezin met vijf kinderen is het soms lastig om te bedenken wat je moet doen om ze te vermaken. Op internet zijn de leukste en (vaak ook) duurste uitjes te vinden. Hoe vind je nu iets wat echt iedereen leuk vindt? De leeftijd van onze kinderen varieert van 4 tot 16 en we zijn gezegend met zowel jongens als meiden. De één wil naar de dierentuin, de ander naar een indoorspeeltuin, weer eentje wil liever naar een zwembad en ga zo maar door. Het eerste is duur, het tweede niet geschikt voor elke leeftijd en het derde, ach, we zwemmen al zo vaak en we willen ook weleens wat anders. We hebben menig zondagmiddag verspild met zoeken naar een leuk uitje, om vervolgens maar voor de zoveelste keer een rondje dorp te doen. Waar we vervolgens onbevredigd van thuiskwamen, met chagrijnige kinderen op de koop toe. Omdat ze echt echt, echt niets mochten kopen, nee ook geen chocola omdat je ongesteld bent, of chips omdat je echt honger hebt en de anderhalve kilometer naar huis niet meer volhoudt.

Onze kinderen zijn geen zielige kinderen hoor, we doen namelijk veel mooie dingen met ze. Los van de vakanties, waarin we buitenlandse kastelen, kerken, musea en ruïnes bezoeken, gaan we regelmatig met onze kinderen op pad. Naar het Rijksmuseum, naar een kleine dierentuin of kinderboerderij, maar ook naar de bioscoop met het ene kind of naar een concert met het andere kind. Maar waarom vergeet ik zo vaak wat de allerleukste uitjes zijn? Dat zijn namelijk de dagen dat we alle vermaak achter ons laten en heerlijk door de natuur banjeren.

Zoals de ene keer, toen onze oudste zoon nog maar 3,5 jaar oud was. Het was een prachtige, zonnige dag in mei, na een aantal dagen regen. Toen we uit de kerk kwamen, keken mijn man en ik elkaar aan en besloten naar een bos in de buurt te gaan. Even een snelle boterham en we gingen op pad. Geen tijd om alle kinderen om te kleden (je weet het maar nooit met de zon in mei), maar we hadden nog wel snel de schoenen verwisseld voor laarzen. Onze zoon, de onderzoeker, kroop overal in en op en zag de mooiste dieren. Hij lachte breeduit en we hoorden zijn stemmetje steeds hoger worden. Hij rende een eind voor ons uit en kwam weer terug als een jonge hond.
We hadden elkaar net verbaasd aangekeken dat zijn kleding nog zo schoon was gebleven toen we een plas tegenkwamen. Een plas waar onze zoon als eerste was. En voordat ik kon roepen dat hij zijn nieuwe broek aan had, sprong hij er middenin. Eentje van een centimeter of 40 diep. Met modder…

“Mam, zei hij, dit was mijn mooiste dag” Het WAS ook zijn mooiste broek…

Blog | Omarm het leven in 2024

Afgelopen zomer zat ik met vriendinnen op een terras, toen een wesp in de heerlijke zoetzure saus voor onze kaasstengels terechtkwam. Hij kon niet meer wegvliegen. Veel mensen vinden wespen vervelend, zeker als je aan het eten bent. We leren onze kinderen de angst al vroeg aan door altijd te waarschuwen om voorzichtig te zijn en dat beeld versterken we door met elkaar alle nare prikervaringen te delen. Maar wespen zijn net zo nodig voor ons ecosysteem als de wat toegankelijkere vlinders en bijen. Dus ik heb, terwijl we aan het kletsen waren, telkens een stukje saus van de vleugels van de wesp afgedept, tot hij ze weer kon bewegen. Na een korte rustperiode sloeg hij zijn vleugels uit en vloog weg. De vreugde die ik ervoer!

‘Ik heb nog nooit iemand met zoveel toewijding een wesp zien redden’, zei een van mijn vriendinnen. Terwijl die vriendinnen weten dat ik van de natuur houd (net als zijzelf overigens) en we daar vaak woorden aan geven, verwonderden ze zich alsnog over de praktische uitwerking van mijn verbondenheid met de natuur die op dat moment om ons heen was.

Een hoornhaar eet een libelle die vastzit in een spinnenweb
(foto gemaakt door Janneke Pikkert-Van Hulst)

Het is makkelijk om te houden van de mooie dingen in de natuur. We zien God in de (bio)diversiteit, in de seizoenen en de schoonheid om ons heen. We genieten, we vertragen, we laten ons verwarmen en we ontspannen als we buiten zijn. Tegelijk is God ook in de schepping te zien die we soms wat ingewikkelder vinden, zoals in de eikenprocessierups, de aanwezige wesp of een teveel aan plantjes die in de tuin komen aanwaaien en we onkruid noemen. Alles staat in verbinding met elkaar en God vraagt ons om dat goed te beheren, ook de kleine en grote vieze kriebelbeestjes…

Nu we een nieuw jaar zijn begonnen, is dat een mooi moment om na te denken hoe we nóg meer van de natuur kunnen houden. Mijn voornemen voor dit jaar is om wormen te ontwijken bij een wandeling na de regen. Ik omarm de regen als ik naar de andere kant van de stad fiets en weiger om daarover mee te mopperen met anderen. Ik zoek naar een manier om een goed ecosysteem in de tuin te krijgen waardoor ik een minder grote haat-liefdeverhouding met de glibberige naaktslakken ontwikkel. En als ik in huis stofzuig, zuig ik de spinnen niet op, maar vang ik ze en laat ik ze naar buiten. Welk voornemen heb jij?

Als we zo God eren in de dagelijkse praktijk van het leven en bewust kiezen om van ogenschijnlijk irritante beestjes en planten te houden, dan kijken we misschien wel door de stekelige en woekerende braamstruik heen en zien we de brandende braamstruik. Want, zo schreef Ignatius al, God laat zich overal vinden.

De aarde zit boordevol hemel
en elke struik, hoe gewoon ook,
staat in lichterlaaie van God.
Maar enkel hij die het ziet
doet zijn schoenen uit.
De rest zit er omheen
en plukt bramen.

‘Brandende braamstruik’ van Elizabeth Barret Browning

Janneke Pikkert – van Hulst is A Rocha-fan en klimaatburgermeester van Lelystad.

Nuttige beestjes, die wespen!

Wespen helpen, net als bijen, bij de bestuiving van planten. Daarnaast vangen ze veel muggen en vliegen om hun larven mee te voeden. Eén wespennest met 5000 werksters vangt per dag al snel 100.000 vliegende insecten. Daarnaast ruimen ze ook de kadavers op van kleine zoogdieren, vogels en kikkers. Niet meer doden dus, die nuttige beestjes. Verjagen kan wel natuurlijk. Bijvoorbeeld door een nepwespennest te plaatsen of een geur die ze niet fijn vinden (lavendel, tea tree of knoflook bijvoorbeeld). Zelf een beetje in de wind zitten helpt ook. En wist je dat een dode wesp een stof uitscheidt die andere wespen agressiever maakt? Daarmee maak je de kans groter dat je gestoken wordt. Nog een reden dus om ze niet te doden.

Blog | Wortelen met de bomen mee

Konden we maar even onder de grond, in de bodem van het VoedselBos kijken wat daar gaande is. Anderhalf jaar geleden zouden we waarschijnlijk een niet al te diepe laag worteltjes hebben gezien. Allemaal gelijk aan elkaar. Af en toe een verdwaalde regenworm. En als we een telescopische blik zou hebben waarschijnlijk ook wel de nodige protozoa, nematoden en andere bodemdiertjes.

Behalve dat door de aanplant van veel verschillende bomen en struiken de biodiversiteit boven de grond zal toenemen, merken we dat er onder de grond ook wat verandert. Afgelopen week staken we onze spade in de grond om een gat te graven voor twee pecans en een hican. Hierbij ontdekten we heel wat meer regenwormen dan toen we een jaar geleden bomen aan het planten waren. Ook de nodige molshopen verraden meer leven in de bodeKonden we maar even onder de grond, in de bodem van het VoedselBos kijken. Misschien zouden we roofzuchtige mijten zien, op zoek naar voedsel. Honderden springstaarten die bacteriën verorberen. Groeiende schimmeldraden, die contact met elkaar zoeken om informatie uit te wisselen. De mulchlaag (blad en houtsnippers) van vorig jaar is voor een deel weer verdwenen; versnipperd door de meesterversnipperaars van het bodemvoedselweb: wormen. En in ruil daarvoor laten ze ook nog eens zeer vruchtbare poep achter.

Konden we maar even onder de grond, in de bodem van het VoedselBos kijken. We zouden ons verwonderen over het groeiende bodemvoedselweb en de wortelende bomen en struiken. We zouden ons kunnen realiseren dat wij ook aan het wortelen zijn. Net als onze bomen van elders hier in Bellingwolde geplant. Een deel van onze bomen is gekweekt en voorbestemd om in een voedselbos te aarden, te groeien en te bloeien. Een ander deel is als zaailing op een ‘kansloze’ plek geoogst om elders een nieuw begin te maken. Misschien kunnen we onszelf vergelijken met de eerste groep; voorbestemd en gereedgemaakt om weg te gaan uit een vertrouwde plek en hier te gaan wortelen, deel uit te maken van een heel nieuw web. Een web van verbindingen met mensen hier; buren, kennissen van de voedselcoöperatie en medechristenen. En ook met de omgeving; de reeën die we weer bijna dagelijks zien, de vos die mooi is maar ook gevaarlijk voor onze kippen, de muizen die schattig zijn maar ook aan onze nieuwe isolatie knabbelen, de vele vogels die we horen, zien en soms na een botsing met een raam even mogen laten bijkomen in onze handen. We hoeven niet onder de grond te kijken om te zien dat ook wij wortelen; met de bomen mee.

Anita Bos en Dorine Heij zijn in juni 2022 in het Oost-Groningse Bellingwolde gaan wonen op een perceel van 1,2 hectare, om een VoedselBos aan te planten. Ze hebben Stichting De Pelgrim VoedselBos & BoerderHeij opgericht met als doel handen en voeten te geven aan de opdracht van God om te zorgen voor de schepping, met oog voor schoonheid, voor harmonie, voor creativiteit, voor alle leven, voor een goede bodem, voor ruimte en voedsel voor mens en dier. En anderen te laten zien en ervaren dat voedselproductie mogelijk, haalbaar en lekker is uit een voedselbos.

Lees ons jubileum magazine

In 2023 bestond A Rocha Nederland 20 jaar. We hebben daarom een dubbeldik jubileummagazine uitgebracht. In dit magazine lees je onder meer over de geschiedenis van A Rocha Nederland, biodiversiteit en groene tips voor je tuin. Lees het magazine hier.

Natuurparel Dwelfsloot

A Rocha doet sinds najaar 2022 met vrijwilligers een groot deel van het onderhoud van het Natuurontwikkelingsgebied Dwelfsloot. Het gebied van circa 4 ha is in 1980/’81 door de provincie Utrecht aangelegd als compensatiegebied voor de natuur die is verloren gegaan door de aanleg van de tramlijn Utrecht CS – Nieuwegein en bijbehorende verkeersinfrastructuur. Het is een van de eerste ‘natuurontwikkelingsgebieden’ in Nederland. Bij de aanleg is de voedselrijke bovenlaag verwijderd en aan de rand van het gebied opgeslagen en het is beperkt toegankelijk gemaakt via enkele paden. Er zijn 12 biotopen te onderscheiden, van vochtig hooiland tot essenhakhout bos en waterpartijen.

Het verval
Na jaren van natuurvriendelijk onderhoud door de provincie is er de laatste tien jaar weinig aan onderhoud gedaan. De grote bomen in het essenbos zijn in een afstervingsfase. Het vochtig hooiland werd alleen gemaaid aan het eind van het seizoen met te zwaar materiaal. Hierdoor neemt riet hierin de plek over van bijzondere soorten als orchideeën, kale jonker, grote ratelaar en ruw walstro. Het hakhout loopt met wilgentakken 5-10 meter het perceel in. Het is een boeiend gebied, een natuurparel, waarin veel werk aan de winkel is.

Nieuwe start met A Rocha Utrecht Houten Nieuwegein
A Rocha Utrecht Houten Nieuwegein is in overleg met de provincie Utrecht beheerder geworden van het stuk land. Dat doen we me een mooie groep vrijwilligers, van jong tot oud. Allereerst willen we het vochtig hooiland met alle bloeiende soorten herstellen. We zijn begonnen met het terugdringen van het hakhout langs de randen. Om de grond te verarmen laten we driemaal per jaar de rietdelen maaien met een lichte machine. Hierbij laten we genoeg hoekjes staan, zodat de bijzondere planten in het systeem blijven. Het gemaaide riet voeren we af op hopen.
Er zijn contacten gelegd met lokale organisaties en inwonersinitiatieven die willen bijdragen in kennis en menskracht. Het gaat om de Groene Dorpskerk Nieuwegein (PKN), Samen Duurzaam Nieuwegein en de lokale IVN-afdeling Nieuwegein-IJsselstein (inventarisatie van soorten).

Bedreiging
Het natuurgebied ligt in het ontwikkelingsgebied A12-zone (Galecopperzoom). Er ligt een grote opgave voor woningbouw, met daarbij behorend nieuwe uitdagingen voor de verkeersstromen en openbaar vervoer. Er zijn vier varianten voorgesteld voor invulling van dit gebied, waar momenteel de effecten van worden bestudeerd. In drie van de vier varianten is geen ruimte voor dit waardevolle natuurgebied. De gemeente Nieuwegein ontwikkelt het Omgevingsplan “Natuur in de stad”. In dit kader heeft Samen Duurzaam Nieuwegein de gemeente gewezen op het ontbreken van de natuurparel “Remise Nieuwegein” in het plan. Door het onderhoud verder op te pakken volgens plan hopen we dit gebied “op de kaart te zetten” en zichtbaar te maken hoe waardevol dit gebied is en dit mooie stukje natuur te kunnen laten herstellen en behouden.

Uitbreiding leefgebied aardbeivlinder | A Rocha Deventer

In de winter van 2022/2023 heeft Stichting IJssellandschap een verbindingszone gemaakt tussen de Slenk (een 7 ha. groot hooiland bij Lettele (Overijssel) en een nabijgelegen hooiland langs de Lettelerleide. Er is ongeveer een halve ha. bos gekapt zodat de zeldzame aardbeivlinder waarvan al jaren een kleine populatie aanwezig is in de Slenk, zich hopelijk gaat uitbreiden. A Rocha Deventer heeft meegeholpen met deze klus door veel snoeiafval op te ruimen en houtwallen te maken. De gekapte bomen zijn weggesleept met een kraan.

Echter, het was direct al duidelijk dat alleen het rooien van bomen en opruimen van het snoeiafval niet genoeg zal zijn. Berken en vuilbomen zullen snel weer opschieten en jaarlijks maaien is noodzakelijk om de verbinding in stand te kunnen houden. Maar om te kunnen maaien moeten eerste de stobben (boomstronken) worden verwijderd. Dit is niet te doen met de schop. IJssellandschap heeft voor deze klus subsidie aangevraagd bij de provincie Overijssel en deze is in het najaar van 2023 toegekend.

Het karwei kan nu echt worden afgemaakt met hopelijk effect op de vlinderstand in het gebied. Het leefgebied van de aardbeivlinder kan er door verdrievoudigen doordat verschillende hooilanden in het gebied met elkaar in verbinding komen te staan.

NB: Als er gekapt wordt dan is het verplicht om elders nieuw bos aan te planten. A Rocha Deventer heeft hier ook bij geholpen.

Heel bijzonder: Gewoon appelmos!

Bij Bennekom, aan de rand van de Dikkenbergweg, ligt het Land van Peelen, een landbouwenclave. De stichting Land van Peelen zet zich in om ook hier de biodiversiteit te vergroten. Een van de doelstellingen is om dit akkerland tot natuur om te vormen. Rondom het Land van Peelen liggen meerdere natuurgebieden, met soms zeldzame flora en fauna. De stichting wil deze zeldzame flora en fauna zo goed mogelijk documenteren, zodat later het effect van de natuurversterking kan worden gemeten. In samenwerking met de

KNVV* heeft het eerste deel van een mosseninventarisatie plaatsgevonden aan de Fransekampweg, een gebied van 4 ha dat wordt beheerd door A Rocha in opdracht van de gemeente Ede. Wat blijkt? Op het terrein groeien meer dan 70 soorten mossen, waaronder hetzeer zeldzame Gewoon appelmos!

Op het terrein groeien meer dan 70 soorten mossen, waaronder het zeer zeldzame Gewoon appelmos!

Mossen zijn bijzondere, geheimzinnige planten die overal voorkomen, zelfs het hele jaar door. En als je eenmaal verwonderd bent geraak door de schoonheid van deze mini-planten, gaat er een wereld voor je open. André van Lammeren en Roel Lemmens van de mossenwerkgroep van de KNNV* zijn specialist op het terrein van mossen en gingen op onderzoek uit. Een dergelijke mosseninventarisatie is zeker waardevol. Het vormt een goede maatstaf voor de natuurkwaliteit. Dit sluit naadloos aan bij de doelstelling van stichting Land van Peelen.

Rijk aan mossen
Mossen zijn, net als varens en paddenstoelen, sporenplanten: ze vermenigvuldigen zich via sporen. Dit in tegenstelling tot zaadplanten. Kenners onderscheiden twee soorten mossen: bladmossen en levermossen (korstmossen worden niet gezien als echte mossen). Voor een terrein met zo’n beperkte oppervlakte is de Franse Kamp rijk aan mossen te noemen. Van Lammeren en Lemmens vonden, samen met leden van de mossenwerkgroep, 72 soorten. Daarvan waren er 60 bladmossen en 12 levermossen. Zij verwachten dat er meer soorten te vinden zullen zijn. Het voormalig defensieterrein is 4 hectare groot en heeft een grote variatie aan bodemomstandigheden: hier en daar zanderig en droog, maar er zijn ook lemige delen en delen die kalkrijker zijn. Daarnaast bevinden zich er twee poelen (voormalig blusvijvers). Het is een gevarieerd gebied op relatief kleine schaal, wat maakt dat er veel soorten mossen voor kunnen komen. Ook zoeken mossen vaak groeiplaatsen die min of meer open zijn, zoals een open bodem, steen, levend en dood hout. En dat is nu juist het karakter van de Franse Kamp.

Op zoek naar mossen
De natuur is veelzijdig en veel mensen genieten daarvan. Maar mossen worden vaak niet opgemerkt als men er niet op geattendeerd wordt. Valt eenmaal je oog op dit kleine plantje, dan ontdek je ook hoe bijzonder mos kan zijn. Vooral als je ook nog een vergrootglas mee neemt. Mossen nemen water op via een bovengronds weefsel van stengels en bladeren. En als het heel droog wordt, stopt dit proces en drogen de plantjes uit. Mossen kunnen dus aangeven hoe gezond de natuur is. Het zijn zogenaamd: prima bio-indicatoren. Vandaar dat er ook speciale aa

ndacht geschonken werd aan soorten die specifiek zijn voor bijzondere milieuomstandigheden en/of een bedreigde leefomgeving. Het gebied werd door de werkgroep drie maal bezocht. Juist op de paden die door het gebied lopen vond men een aantal pioniers, zoals Gewoon aloëmos en een aantal levermossen. En op een van de steilkanten werd het zeer zeldzame Gewoon appelmos gevonden. Om het gebied aantrekkelijk te houden voor mossen adviseert de werkgroep om door te gaan met het verwijderen van opslag, de paden en steilkanten te koesteren zodat niet alleen mossen kunnen floreren, maar ook insecten en de zandhagedis.

Wie doet mee?

Wil je meehelpen met de inventarisaties in de omgeving van het Land van Peelen, meld je dan aan op www.landvanpeelen.nl of via info@landvanpeelen.nl.
Wil je meehelpen bij het natuurbeheer op de Franse Kamp, dan kan dat buiten het broedseizoen op elke tweede zaterdagmiddag van de maand. Kijk op de website of mail naar bennekom@arocha.org.

* Voor meer informatie over de mossenwerkgroep zie: https://wageningen.knnv.nl/werkgroep/mossenwerkgroep/

Alle berichten van: Marjoke Knoop